Iedereen weet wel wat een vertaler is, maar slechts weinig mensen weten wat een vertaling daadwerkelijk behelst. Over het algemeen wordt gedacht dat vertalen vooral inhoudt dat je door woordenboeken bladert en Google raadpleegt. De praktijk is echter heel anders. Woordenboeken zijn niet allesdekkend en ook Google, hoe almachtig de zoekmachine ook mag lijken, kent zijn beperkingen.
Vertalers gebruiken woordenboeken vooral als een hulpstuk om op ideeën te komen. Woorden krijgen namelijk pas betekenis in een context, dus het woordenboek biedt vaak niet te ultieme oplossing. Wanneer iemand op een feestje vraagt: “Zeg, wat is 'bank' in het Engels?”, dan kan de vertaler eigenlijk alleen maar gefrustreerd zijn hoofd schudden en vragen: “Over welke context hebben we het hier?” Alleen al voor het woord 'bank' in de betekenis van 'meubel' bestaan al talloze vertalingen.
Toegegeven, internet is een godsgeschenk voor de moderne vertaler. Waar je vroeger afhankelijk was van stoffige encyclopedieën en thesauri om je werk te kunnen doen, kun je tegenwoordig je vraag aan Google stellen. Je hoeft maar een halve seconde te wachten: Google speurt de virtuele hemel en aarde af en luttele momenten later krijg je een prachtig antwoord voorgeschoteld. Dat antwoord zou nuttig zijn, ware het niet dat elke leek 'informatie' op internet kan zetten. Om te verifiëren dat de gevonden informatie ook echt een feit is, moet de vertaler alsnog de stoffige boeken in. Wat een werkbesparing lijkt, slokt soms alleen meer tijd op. Google is eigenlijk alleen goed voor het eenvoudige zoekwerk. Zodra er echt hard moet worden geploeterd, druipt ’s wereld grootste zoekmachine algauw met de staart tussen de benen af.
Als internet afvalt, houd je volgens velen niet veel zoekbronnen over. Ja, boeken zijn leuk, maar waar zoeken vertalers nog meer naar dat ene perfecte woord of die ongrijpbare term? Vakspecialistische tijdschriften zijn altijd handig, maar misschien nog wel belangrijker is de paralleltekst. Dat is een tekst met hetzelfde onderwerp als de te vertalen tekst, geschreven in de doeltaal, dus de taal waarnaar vertaald wordt. Daar staan vaak allerlei nuttige woorden in. Als de vertaler er echt niet meer uitkomt kan hij zich altijd nog wenden tot deskundigen. Een eenvoudig telefoontje biedt vaak de vertaling waar de vertaler zelf al enige tijd mee zat te stoeien.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten